HOME
PORTFOLIA / TECZKI
BIAŁO-CZERWONA / WHITE-RED
PROTEST TWÓRCÓW
BANK KALENDARZY
BANK WYSTAW
TWÓRCY I PRAWO
O NAS
KONTAKT
aktualizacja: 18.07.2021
  bialo-czerwona
DZIAŁY 
PRASA DONOSI 
STATUS TWÓRCY 
PRAWO AUTORSKIE 
UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE 
TWÓRCZE PODATKI 
 
Twórcze PODATKI z Gazetą Prawną Twórcze PODATKI menu
VAT. OPODATKOWANIE UMÓW ZLECENIA I O DZIEŁO
Nie zapłacimy, jeśli odpowiedzialność ponosi zlecający

Osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, wykonując pewne czynności na podstawie umów zlecenia i o dzieło, mogą stać się podatnikami VAT. Aby uniknąć tego skutku, trzeba odpowiednio skonstruować umowę, określając m.in. zakres odpowiedzialności.


Obowiązująca od 1 maja 2004 r. ustawa o VAT przewiduje, że podatnikami tego podatku są osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą. Błędem tej ustawy jest jednak fakt samodzielnego zdefiniowania działalności gospodarczej, i to w sposób istotnie szerszy, niż jest to przewidziane w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Efektem tej konstrukcji prawnej jest to, że w przypadku wykonywania pewnych czynności osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej staje się jednocześnie podatnikiem VAT. Taka sytuacja dotyczy m.in. osób fizycznych uzyskujących dochody z tytułu działalności wykonywanej osobiście na podstawie umów zlecenia lub o dzieło. Charakterystycznym elementem tych umów jest to, że podatnicy mogą wykonywać umowy tylko na rzecz podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, a podmioty te jako płatnicy są zobowiązane do odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy i składki ZUS. Tym samym wykonujący takie umowy mogą być podatnikami VAT, nie prowadząc działalności gospodarczej, chyba że zawierane przez nich umowy będą odpowiadały warunkom wyłączenia z zakresu samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej definiowanej w ustawie o VAT.

W przypadku wykonywania umów zlecenia lub o dzieło osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej i uzyskująca przychody z działalności wykonywanej osobiście nie będzie stawała się podatnikiem VAT, bez względu na kwotę przychodu uzyskanego w ciągu roku.

W tym zakresie kluczowy staje się przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT, zgodnie z którym za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności. Przepis ten został sformułowany bełkotliwie. Dokonując jednak jego wykładni, można postawić określone wnioski definiujące wyłączenie z VAT.

Decyduje treść umowy

Źródłem przychodów jest tzw. działalność wykonywana osobiście, czyli m.in. usługi świadczone w wykonaniu umów zlecenia i o dzieło na rzecz podmiotów gospodarczych. Pomiędzy stronami umowy powstanie stosunek prawny, z którego będą wynikały określone elementy. Stosunek ten powstaje również w przypadku, gdy strony nie zawarły umowy w formie pisemnej, a świadczą usługi na podstawie umowy ustnej lub w sposób dorozumiany.

Co więcej, ze stosunku prawnego wynikają warunki wykonania czynności, czyli nic innego jak przedmiot umowy. Strony zawsze określają, co ma zostać wykonane dla zrealizowania umowy.

Umowa reguluje też wynagrodzenie. Warto jednak podkreślić, że ze stosunku prawnego powstałego między stronami ma wynikać odpowiedzialność zleceniodawcy. Może tutaj powstać pytanie, o jakiego rodzaju odpowiedzialność chodzi. Niektórzy komentatorzy wskazywali, że ma to być odpowiedzialność zbliżona do odpowiedzialności pracodawcy. Nie znajdowało to jednak jakiegokolwiek odzwierciedlenia w przepisach. W zasadzie każda umowa ma charakter umowy wzajemnej, czyli z każdej umowy wynika odpowiedzialność zlecającego, co najmniej w zakresie zapłaty ceny.

Tym samym w przypadku wykonywania umów zlecenia czy o dzieło osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej i uzyskująca przychody z działalności wykonywanej osobiście nie będzie stawała się podatnikiem VAT bez względu na kwotę przychodu uzyskanego w ciągu roku, ponieważ każda umowa o dzieło spełnia warunki do opisanego wyłączenia z VAT.

Opisywana regulacja została jednak zmodyfikowana od 1 czerwca br. Wprowadzona zmiana ma jednak charakter doprecyzowujący, w niewielkim stopniu jednak ogranicza wskazane wyłączenie podmiotowe z VAT.

Konieczny zakres odpowiedzialności

Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT, dla skorzystania z wyłączenia zlecający musi ponosić odpowiedzialność za wykonane dzieło lub zlecenie względem osób trzecich. Tym samym strony dla zachowania dotychczasowych skutków prawnych muszą poszerzyć zawierane przez siebie umowy o wyraźne wskazanie, że zlecający ponosi odpowiedzialność za usługę zleceniobiorcy względem osób trzecich. W przypadku braku odpowiedniego postanowienia odpowiedzialność ta, zwłaszcza w zakresie umów o dzieło, nie będzie powstawać i co za tym idzie ? wyłączenie z VAT nie będzie obowiązywać. W takim przypadku zleceniobiorca będzie zobowiązany do rejestracji VAT i wpłacania należnego podatku nie później niż z chwilą przekroczenia kwoty zwolnienia podmiotowego (43 800 zł w roku 2005).

UWAGA !!!! / podkreślenie b-c/
- Dodatkowo 1 czerwca br. został dodany art. 15 ust. 3a, zgodnie z którym nie uważa się za działalność gospodarczą w sensie ustawy o VAT usług twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzanych w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw artystycznego wykonania albo ich wykonanie, w tym również wynagradzanych za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.

 Trajan Szuladziński
Autor jest doradcą podatkowym
DO GÓRY
HOME   PORTFOLIA   BIAŁO-CZERWONA/ White-Red   PROTEST TWÓRCÓW   TWÓRCY I PRAWO   KONTAKT  
copyright 2003-2021 - ® Janusz Kobyliński