VAT. USŁUGI TWÓRCÓW I ARTYSTÓW WYKONAWCÓW
Gdy płacimy jeden podatek, to drugiego już nie musimy
Podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie podlegają
zasadniczo zdarzenia, w przypadku których przynajmniej jedna ze stron
jest opodatkowana VAT lub z niego zwolniona.
Powszechnie przyjmuje się, że obowiązująca od 1
czerwca 2005 r. ustawa z dnia 21 kwietnia 2005 r. o zmianie ustawy o
podatku od towarów i usług oraz o zmianie niektórych innych ustaw
(Dz.U. nr 90, poz. 756) polepszyła sytuację twórców. Wyraźnie bowiem
przesądziła, że wypłacane im honoraria nie są objęte podatkiem od
towarów i usług.
Co mówi przepis
Stało się tak za sprawą wprowadzenia do art. 15
ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.)
nowego ustępu 3a. Zgodnie z tym przepisem, z zakresu przedmiotowego
tego podatku (samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej)
wyłączone zostały usługi twórców i artystów wykonawców w rozumieniu
przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Chodzi o usługi
wynagradzane w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji
do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania albo ich
wykonanie, w tym także rozliczane za pośrednictwem organizacji
zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.
Jak opodatkowana jest sprzedaż praw
Przy analizowaniu skutków tego nowego rozwiązania
podatkowego zapomina się, że regulacje z zakresu VAT powinny być
rozpatrywane łącznie z ustawą z dnia 9 września 2000 r. o podatku do
czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 41, poz. 399).
Zgodnie z art. 2 pkt 4 tej ustawy, podatkowi od czynności
cywilnoprawnych nie podlegają zasadniczo czynności, w przypadku których
przynajmniej jedna ze stron z tytułu ich dokonania jest opodatkowana
VAT lub jest z niego zwolniona. Wynika z tego, że jeśli dana transakcja
nie jest w ogóle objęta VAT, to co do zasady powinna ona zostać uznana
za opodatkowaną podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Z punktu widzenia działalności twórców,
otrzymujących honoraria, problem pojawia się w przypadku odpłatnego
przenoszenia przez nich majątkowych praw autorskich do własnych
utworów. Dotyczy to art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od
czynności cywilnoprawnych, stanowiącego, że podatkowi temu podlega
sprzedaż praw. Skoro zatem twórca swoje prawa autorskie sprzedaje na
rzecz innego podmiotu, uzyskując z tego tytułu określone honorarium,
które nie jest aktualnie obrotem w rozumieniu ustawy o VAT, to
transakcja taka wchodzi w zakres przedmiotowy podatku od czynności
cywilnoprawnych. Co do zasady powinien zostać od niej odprowadzony
podatek w wysokości 1 proc. od ceny sprzedaży.
Co z umowami autorskimi
Należy jednak poczynić dwie uzupełniające uwagi.
Wskazują one na ograniczone przedmiotowo znaczenie podatku od czynności
cywilnoprawnych dla obrotu w zakresie prawa autorskiego, także po 1
czerwca 2005 r., czyli po wejściu w życie wyłączenia z zakresu VAT
wartości honorariów.
Otóż, po pierwsze, podatkiem od czynności
cywilnoprawnych nie są objęte umowy licencyjne. Twórca, który chce
uniknąć zapłaty tego podatku, powinien zatem skłaniać się ku formule
udzielenia licencji na skorzystanie przez inny podmiot z jego utworu,
co oczywiście nie zawsze jest do zaakceptowania dla jego kontrahenta.
Po drugie, przyjmuje się, że jako umowy sprzedaży
praw nie powinny być traktowane tzw. autorskie umowy o dzieło, czyli
umowy, na podstawie których dochodzi do zamawiania utworów z
jednoczesnym przenoszeniem praw autorskich na zamawiającego. Podatek od
czynności cywilnoprawnych obejmuje wszak tylko te rodzaje umów, które w
regulującej go ustawie zostały wyraźnie wymienione, co nie dotyczy ani
umów licencyjnych, ani umów o dzieło.
Wpływ zmian w regulacji VAT na zakres obciążenia
twórców podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest tym bardziej godny
uwagi, że do sprzedaży praw autorskich nie może znaleźć zastosowania
zwolnienie przedmiotowe z art. 9 pkt 6 ustawy o podatku od czynności
cywilnoprawnych. Dotyczy ono transakcji o wartości nieprzekraczającej
jednego tysiąca złotych, ale dotyczących tylko rzeczy ruchomych.
Naturalnie powyższe uwagi mają odpowiednie
zastosowanie do sytuacji artystów wykonawców w zakresie realizowanej
przez nich sprzedaży praw do artystycznych wykonań, np. muzycznych.
WARTO WIEDZIEĆ
Podatkiem
od czynności cywilnoprawnych nie są objęte umowy licencyjne. Twórca,
który chce uniknąć zapłaty tego podatku, powinien zatem skłaniać się ku
formule udzielenia licencji na skorzystanie przez inny podmiot z jego
utworu.
Rafał Golat