Z jakimi dokumentami po świadczenie
przedemerytalne
Od 1 sierpnia br. prawo do świadczeń
przedemerytalnych ustalają oddziały terenowe ZUS, a nie, jak
wcześniej, powiatowe urzędy pracy. Bardzo istotna jest też nowa
zasada, że świadczenie można otrzymać dopiero po półrocznym okresie
pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Wprowadzono zatem nowy tryb
postępowania o uzyskanie świadczenia, inne też trzeba skompletować
dokumenty, aby je otrzymać.
Wniosek o świadczenie przedemerytalne należy
złożyć w oddziale ZUS. Może z nim wystąpić tylko osoba, która jest
zarejestrowana jako bezrobotna i która przez co najmniej 6 miesięcy
pobierała zasiłek dla bezrobotnych oraz spełnia określone wymogi
dotyczące wieku, okresu uprawniającego do emerytury i rozwiązania
stosunku pracy. Podobnie jak ma to miejsce w przypadku innych
świadczeń przyznawanych przez ZUS, wniosek będzie można złożyć na
specjalnym formularzu.
Obecnie świadczenia i zasiłki przedemerytalne
przyznane na podstawie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu
bezrobociu wypłacają organy rentowe (oddziały lub inspektoraty) ZUS
właściwe dla miejsca ostatniego zameldowania na pobyt stały osoby
uprawnionej. Tam też obecnie należy składać wnioski o ustalenie
prawa do świadczeń przedemerytalnych.
Wniosek o świadczenie będzie można złożyć na
specjalnym formularzu, co zagwarantuje, że występujący o świadczenie
poda wszystkie wymagane dane i skróci okres oczekiwania na
przyznanie świadczenia. Osoba występująca o świadczenie
przedemerytalne będzie musiała m.in. podać:
• imię, nazwisko i datę urodzenia,
• numer
ewidencyjny PESEL,
• numer identyfikacji podatkowej NIP,
•
serię i numer dowodu osobistego lub paszportu,
• dane adresowe
(adres zameldowania na pobyt stały oraz adres zamieszkania lub do
korespondencji, jeżeli są inne niż adres stałego pobytu),
•
wskazanie dyspozycji co do przekazywania świadczenia na rachunek w
banku lub za pośrednictwem urzędu pocztowego albo spółdzielczej kasy
oszczędnościowo-kredytowej.
Ważne terminy
Wniosek musi być złożony w terminie
nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd
pracy dokumentu poświadczającego półroczny okres pobierania zasiłku
dla bezrobotnych. Skutkiem niedotrzymania terminu będzie odmowa
przyznania świadczenia. Jedynie w szczególnie uzasadnionych
przypadkach ZUS będzie mógł przywrócić termin złożenia wniosku.
W okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych
potencjalny świadczeniobiorca może podjąć zatrudnienie lub brać
udział w pracach interwencyjnych lub robotach publicznych. Jeżeli
zakończą się one po upływie 6-miesięcznego okresu pobierania zasiłku
dla bezrobotnych, to osoba występująca o przyznanie świadczenia
powinna złożyć wniosek w terminie 14 dni od dnia zakończenia tej
pracy. Termin ten nie podlega przywróceniu.
Co dołączyć do wniosku
Samo złożenie wniosku o świadczenie
przedemerytalne nie wystarczy. Trzeba do niego dołączyć dokumenty
uzasadniające prawo do tego świadczenia, zaświadczenia wystawione
przez urząd pracy, oświadczenia wnioskodawcy co do okoliczności
mających wpływ na przyznanie świadczenia, skompletowane przez
wnioskodawcę dokumenty wymagane do ustalenia prawa do emerytury i
jej wysokości.
Złożenie wniosku bez kompletu wymaganych
załączników opóźni wydanie decyzji w sprawie świadczenia
przedemerytalnego. Nie dotyczy to jednak dokumentów koniecznych do
ustalenia wysokości przyszłej emerytury. Ich późniejsze dostarczenie
nie spowoduje zwłoki w ustaleniu prawa do tego świadczenia.
WARTO WIEDZIEĆ
Złożenie wniosku bez
kompletu wymaganych załączników opóźni wydanie decyzji w sprawie
świadczenia przedemerytalnego. Wyjątek stanowią dokumenty
niezbędne do ustalenia wysokości przyszłej emerytury wnioskodawcy.
Ich późniejsze dostarczenie nie spowoduje zwłoki w ustaleniu prawa
do tego świadczenia.
Przypominamy, że osoba ubiegająca się o świadczenie
przedemerytalne musi udowodnić m.in. określony staż pracy, sposób
rozwiązania stosunku pracy. W tym celu musi przedstawić:
• dowody potwierdzające przebyte okresy składkowe i
nieskładkowe (zaświadczenia, świadectwa pracy, legitymacje
ubezpieczeniowe) oraz okresy pracy w gospodarstwie rolnym lub okresy
ubezpieczenia za granicą (dotyczy to okresów przebytych w państwach,
z którymi łączy Polskę dwustronna umowa w zakresie zabezpieczenia
społecznego oraz okresów przebytych na terenie państw Europejskiego
Obszaru Gospodarczego),
• świadectwo pracy zawierające podstawę
rozwiązania stosunku pracy (lub stosunku służbowego) z ostatniego
miejsca zatrudnienia lub, w przypadku osób fizycznych, które
prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą, postanowienie sądu
o ogłoszeniu upadłości.
Zaświadczenia z urzędu pracy
Powiatowy urząd pracy, w którym osoba występująca o
przyznanie świadczenia przedemerytalnego była zarejestrowana jako
bezrobotna przez co najmniej pół roku i w tym czasie pobierała
zasiłek dla bezrobotnych, ma obowiązek wydać:
• decyzję o utracie prawa do zasiłku dla
bezrobotnych w przypadku osób, które utraciły to prawo z powodu
upływu okresu, na jaki zasiłek został przyznany, a w przypadku
przysługiwania zasiłku przez 12 lub 18 miesięcy, informację o
upływie 6 miesięcy pobierania takiego zasiłku,
• potwierdzenie,
że dana osoba jest nadal zarejestrowana jako bezrobotna oraz że w
czasie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez
uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji zatrudnienia (lub innej
pracy zarobkowej) albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych
lub robót publicznych,
• świadectwo pracy potwierdzające fakt
zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót
publicznych,
• w przypadku osób, które utraciły prawo do renty z
tytułu niezdolności do pracy – zaświadczenie o dacie zarejestrowania
jako bezrobotne (data ta ma wpływ na ustalenie, czy rejestracja
została dokonana w terminie 30 dni od ustania prawa do renty z
tytułu niezdolności do pracy).
Konieczne oświadczenia
Osoba występująca o świadczenie musi także złożyć
oświadczenia, że nie zachodzą okoliczności, które wykluczają
przyznanie świadczenia przedemerytalnego albo powodują wstrzymanie
jego wypłaty. Świadczenia przedemerytalnego nie może otrzymać osoba,
która jest właścicielem lub posiadaczem nieruchomości rolnej o
powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe albo
współwłaścicielem nieruchomości rolnej, jeżeli jej udział przekracza
2 ha przeliczeniowe. W przypadku gdy wnioskodawca będzie pobierał
rentę z tytułu niezdolności do pracy, inwalidzką, strukturalną lub
zagraniczną, świadczenie przedemerytalne zostanie przyznane, ale
jego wypłata będzie zawieszona do czasu zakończenia ich wypłacania.
Jeżeli będzie on uprawniony do renty rodzinnej i do świadczenia
przedemerytalnego, to będzie musiał wybrać jedno z nich.
GP
RADZI
Osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia
przedemerytalnego musi dopilnować, aby w świadectwie pracy z
ostatniego miejsca zatrudnienia znalazła się dokładna adnotacja, z
jakiej przyczyny ustał stosunek pracy z podaniem podstawy prawnej.
Pracodawca nie może uzasadniać zwolnienia likwidacją etatu np. z
przyczyn ekonomicznych, jeżeli dane stanowisko w dalszym ciągu
istnieje i zatrudniono na nim nowego
pracownika.
Osoba ubiegająca się o świadczenie przedemerytalne
musi także złożyć oświadczenie dotyczące wysokości miesięcznego
przychodu, jeżeli uzyskuje go z tytułu zatrudnienia (lub innej pracy
zarobkowej), służby lub pozarolniczej działalności gospodarczej.
Jest to konieczne do ustalenia, czy, w związku z wysokością tego
przychodu, wypłata świadczenia zostanie zawieszona, czy będzie
wypłacane w zmniejszonej wysokości.
Występujący z wnioskiem musi także poinformować
ZUS, czy ma ustalony kapitał początkowy. Jeśli tak, musi wskazać
oddział, który ustalił wysokość tego kapitału, oraz podać numer
sprawy.
Dokumenty do ustalenia wysokości
emerytury
Do wniosku o przyznanie świadczenia trzeba dołączyć
również dokumenty, które pozwolą w przyszłości (po spełnieniu
warunków) ustalić wysokość emerytury. Wnioskodawca powinien zatem
dostarczyć do ZUS zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu
(druki ZUS Rp-7) lub legitymację ubezpieczeniową zawierającą
odpowiednie wpisy, kserokopie kart wynagrodzeń, inne dokumenty
potwierdzone przez archiwum.
Podkreślamy, że nieterminowe przedłożenie
dokumentów wymaganych do ustalenia wysokości emerytury nie stanowi
przeszkody do ustalenia przez ZUS prawa do świadczenia
przedemerytalnego.
Jeżeli wnioskodawca ma ustalony kapitał początkowy
lub też miał ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy,
ZUS ma dokumenty potwierdzające wysokość zarobków z okresu
wskazanego do ustalenia podstawy wymiaru renty, kapitału. W takim
przypadku wystarczy dołączyć do wniosku dokumentację uzupełniającą,
gdy osoba ubiegająca się o świadczenie podlegała ubezpieczeniom po
ustaleniu kapitału lub przyznaniu renty.
Decyzja w sprawie świadczenia
Organ rentowy ZUS będzie wydawał decyzje w sprawach
świadczeń przedemerytalnych nie później niż w ciągu 30 dni od
wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.
Pierwsze decyzje w sprawie świadczeń przedemerytalnych przyznanych
na podstawie nowej ustawy o świadczeniach przedemerytalnych zostaną
wydane po 1 lutego 2005 r. z uwagi na półroczny okres wyczekiwania –
okres pobierania zasiłku.
W decyzji organ rentowy stwierdzi, że przyznaje
prawo do świadczenia przedemerytalnego albo odmawia jego przyznania.
Decyzja przyznająca świadczenie powinna zawierać wskazanie podstawy
prawnej, wysokość świadczenia, datę rozpoczęcia wypłaty i termin
płatności oraz pouczenie, o jakich okolicznościach osoba pobierająca
świadczenie ma obowiązek powiadomić organ rentowy oraz pouczenie o
trybie i terminie odwołania. W decyzji odmownej musi się znaleźć
szczegółowe – faktyczne i prawne uzasadnienie odmowy.
Środki odwoławcze
Od decyzji ZUS przysługuje prawo wniesienia
odwołania (w ciągu 30 dni od dnia jej doręczenia) do sądu okręgowego
– sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, właściwego ze względu na
miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o przyznanie świadczenia
przedemerytalnego. Odwołanie do sądu przysługuje również w razie
niewydania decyzji w ciągu dwóch miesięcy od dnia zgłoszenia
wniosku.
Odwołanie wnosi się na piśmie do organu rentowego
lub ustnie do protokołu sporządzonego przez organ, który wydał
zaskarżaną decyzję. Jeżeli organ rentowy uzna odwołanie, to zmienia
lub uchyla decyzję niezwłocznie, nie później niż w ciągu 30 dni od
wniesienia odwołania. W przeciwnym razie przekazuje sprawę do sądu
wraz z uzasadnieniem (również w terminie nieprzekraczającym 30 dni).
Od wyroku sądu okręgowego można odwołać się do sądu
apelacyjnego. Apelację wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony
wyrok w terminie 14 dni od doręczenia stronie skarżącej wyroku z
uzasadnieniem, a gdy strona skarżąca nie zażądała uzasadnienia
wyroku – w terminie 14 dni od ogłoszenia sentencji wyroku.
Marzena Jurczewska
PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z dnia 30
kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. nr 120,
poz. 1252 - ).
• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. nr 99, poz. 1001 ).
• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004 r. nr 39,
poz. 353 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych
zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn
niedotyczących pracowników (Dz.U. nr 90, poz. 844 z późn. zm. ).
.